Δεν εννοώ με αυτά να καταστήσω τους συγγραφείς αναποφασίστους όλως διόλου. Το τοιούτο θα ήτο υπερβολή. Θέλω μόνον να ειπώ ότι δεν αγαπώ την υπερβολικήν δογματικότητα.

Κωνσταντίνος Καβάφης

Β) Είμαι θεατρικός συγγραφέας.

Εδώ που τα λέμε, θα προτιμούσα να είχα γίνει ξυλουργός. Αλλά απ' αυτή τη δουλειά βγάζει κανείς, φυσικά, πάρα πολύ λίγα λεπτά. Η επεξεργασία των ξύλων θα μου έκανε κέφι. Γιατί σήμερα, βέβαια, σχεδόν δεν μπορείς να βρεις καλοτορναρισμένο ή καλολουστραρισμένο ξύλο, εκείνα τα σανίδια ή τα κάγκελα αλλοτινών εποχών, εκείνες τις επιφάνειες τραπεζιών απο σφεντάμι, χοντρές όσο μια παλάμη χεριού, που τις βρίσκαμε στα δωμάτια των παππούδων μας, κατεργασμένες απο τα χέρια ολόκληρων γενεών. Και τι ντουλάπες είναι αυτές που έχω δει ! Πως ήτανε σ'αυτές τις ντουλάπες στιλβωμένες εξωτερικές γωνίες, βαλμένες οι πόρτες, ταχτοποιημένα τα ράφια! Και τι υπέροχες αναλογίες που είχαν! Οταν βλέπει κανείς ένα τέτοιο έπιπλο, του έρχονται καλύτερες σκέψεις. Τι αριστουργηματική μπορούσαν να κάνουν αυτοί οι πεθαμένοι τεχνίτες μια ξύλινη λαβή κουταλιού!

Μπέρτολτ Μπρέχτ

Γ) ...''Η πρακτική έχει θέσει ένα ζήτημα που δεν αναλαβαίνω να το λύσω μα θέλω ωστόσο να το προβάλλω : πρέπει άραγε ο ηθοποιός να αποκαλύπτει πρώτα το εσωτερικό περιεχόμενο του ρόλου, να αφήνει το ταμπεραμέντο του ελεύθερο και ύστερα μόνο να ντύνει αυτό το συναίσθημα με τη μια ή την άλλη μορφή, ή αντίστραφα;

Εμείς τότε είχαμε ακολουθήσει την παρακάτω μέθοδο: δεν αφήναμε το ταμπεραμέντο ελεύθερο μέχρις ότου κατακτήσουμε τη φόρμα. Και αυτό μου φαίνεται σωστό. Θα μου πουν: ορίστε λοιπόν, έχουν δίκιο αυτοί που παραπονιούνται ότι η φόρμα δεσμεύει το ταμπεραμέντο. Οι παλιοί νατουραλιστές ηθοποιοί, οι δάσκαλοι μας, έλεγαν: αν δε θέλεις να καταστρέψεις το ρόλο σου, άρχισε να τον διαβάζεις όχι φωναχτά αλλά μέσα σου, και μόνο όταν αντηχήσει μέσα στην καρδιά σου, τότε μπορείς να τον πεις δυνατά. Το να πλησιάσεις έναν ηθογραφικό ρόλο μέσα απο το σιωπηλό διάβασμα του κειμένου και το να πλησιάσεις ένα μη ηθογραφικό ρόλο κατακτώντας πρώτα το ρυθμό του λόγου και το ρυθμό της κίνησης είναι εξίσου σωστή μέθοδος.

Β.Ε.Μέγιερχολντ
Μετάφραση Αντώνη Βογιάζου

Κάρολος Κούν

Ε) ...Φοβούμε όσους αναζητούν κάποια πρόθεση ανάμεσα στις γραμμές, αυτούς που επιμένουν να με θεωρούν φιλελεύθερο ή συντηρητικό. Δεν είμαι φιλελεύθερος ούτε συντηρητικός ούτε αναθεωρητής, ούτε καλόγηρος ούτε αδιαφοριστής.Θα ήθελα να είμαι ένας ελεύθερος καλλιτέχνης και λυπούμε μόνο που δε μου έδωσε ο Θεός αυτή τη δύναμη. Μισώ το ψέμα και τη βία υπό οποιαδήποτε μορφή. Ο φαρισαϊσμός, η βλακεία και η αυθαιρεσία, δε βασιλεύουν μόνο ανάμεσα στους εμπόρους και μέσα στις φυλακές, αυτά τα βλέπω ακόμα και στην επιστήμη, στη λογοτεχνία, και ανάμεσα στη νεολαία... Γι' αυτό δεν κατέχομαι από ιδιαίτερο πάθος για τους χωροφύλακες ούτε τους χασάπηδες ούτε τους επιστήμονες ούτε τους συγγραφείς ούτε τους νέους. Τις ετικέτες και τα "σήματα εργοστασίου" τα θεωρώ προλήψεις. Για μένα, τα άγια των αγίων είναι το ανθρώπινο σώμα, η υγεία, η εξυπνάδα, το ταλέντο, η έμπνευση, η αγάπη, και η πιο απόλυτη ελευθερία, η απελευθέρωση από κάθε βίαιη δύναμη και ψέμα, μ' οποιοδήποτε τρόπο και αν εκφράζονται.

... Πάνω στη γή, τίποτα το βρώμικο δεν υπάρχει για τους χημικούς. Ο λογοτέχνης πρέπει να είναι εξίσου αντικειμενικός όσο και ο χημικός, πρέπει ν' απαρνηθεί την αντικειμενικότητα της ζωής και να ξέρει ότι οι σωροί της κόπρου παίζουν μέσα στο τοπίο ένα πολύ τιμητικό ρόλο, και ότι τα κακά όσο και τα καλά πάθη είναι σύμφυτα με τη ζωή.

¶ντον Τσέχοφ
Μετάφραση Μέλπως Αξιώτη

Ζ) Όταν δεν μπορεί άλλο πια να παλέψει κόντρα στον άνεμο και στη θάλασσα και να συνεχίσει το ταξίδι του, δύο μονάχα πορείες απομένουν σ' ένα ιστιοφόρο: να στέκει στα πανιά (με το φλόκο ποδισμένο κόντρα και το δοιάκι κατεβασμένο) έχοντας τον ανεμο στο πλάι ή να δώσει πρύμα και ν' αφεθεί στον άνεμο με τα πανιά λασκαρισμένα.
Το πρύμισμα, μακριά από τις ακτές, είναι συχνά ο μοναδικός τρόπος σωτηρίας για το πλοίο και το πλήρωμα. Χάρη σ' αυτό, μπορεί ν'ανακαλύψουν άγνωστες ακτές, που θα προβάλουν στον ορίζοντα μόλις κοπάσει η θύελλα. ¶γνωστες ακτές, που πάντα θ' αγνοούν όσοι τάχα έχουν την τύχη ν' ακολουθούν την πορεία των φορτηγών και των τάνκερ, μια πορεία χωρίς απρόοπτα, που καθορίζουν οι ναυτιλιακές εταιρείες.

Ίσως να ξέρετε ένα ιστιοφόρο, που το λένε "ΠΟΘΟ'.

Henri LABORIT
Eloge de la Fuite

H)...Τό σώμα δεν είναι ένας ουδέτερος φορέας του αντιληπτικού μηχανισμού, αλλά το ίδιο το συνεργικό αισθητηριοκινητικό σύστημα, μέσω του οποίου ακριβώς η συνείδηση αποκτά έναν κόσμο.Οι φαινομενολογικές αναλύσεις, αλλά και διάφορες ψυχολογικές και ανθρωπολογικές παρατηρήσεις, δείχνουν πως η χωριτηκότητα του ζωντανού σώματος ξεπερνά τα όρια της ανατομίας του και παρουσιάζεται σαν ένα δυναμικό "σχήμα" που εκτείνεται μέσα στον αντιληπτικό χώρο και τον διαφορίζει ανάλογα με τη δική του δομή και τις δικές του τάσεις. Ετσι, ο αντιληπτικός μας χώρος δεν είναι ένα αδιάφορο και ουδέτερο σύστημα υποδοχής και αναφοράς, είναι ένα πεδίο ανισότροπο και μεταβλητό, προσανατολισμένο σύμφωνα με τις συντεταγμένες του σώματός μας και πολωμένο σύμφωνα με τις εκάστοτε προθέσεις και διαθέσεις μας.Πρόκειτε για ένα χώρο που βιώνουμε συγκινησιακά, αλλά και που δομούμε σύμφωνα με μια ενδιάθετη αντιληπτική γεωμετρία, κάθε άλλο παρά αυθαίρετη και υποκειμενική, αφού από αυτήν εξαρτάται η αποτελεσματικότητα της λαβής μας πάνω στην εξωτερική πραγματικότητα.Η πρακτική και θεωρητική δραστηριότητα που αναπτύσσομε ως άτομα και, κυρίως, ως κινωνικά όντα για να οικειωθούμε αυτή την πραγματικότητα, καθώς συμπλέκεται με λογικές διεργασίες ανάλυσης, ταξινόμησης και μέτρησης, τείνει να αναπτύξει και να εξαντικειμενικεύσει ακόμη περισσότερο την ενδιάθετη αυτή γεωμετρία, μειώνοντας αντίστοιχα τη συγκινησιακή φόρτιση του χώρου. Ωστόσο, η φόρτιση τούτη εξακολουθεί να υπάρχει, έστω και σε λανθάνουσα μορφή, και είναι αυτή που προικίζει τον υπαρξιακό μας χώρο με κάποιες "κρυφές διαστάσεις", έτοιμες να αποκαλυφθούν σε ορισμένες ιδιαίτερες εμπειρίες...

... Σε μια τέτοια θεώρηση το ανθρώπινο σώμα μπορούσε να υπεισέλθει μόνο ως πρότυπο αρμονικών αναλογιών, κι επειδή ένα τέτοιο πρότυπο ήταν και το ίδιο το σύμπαν, το αρχιτεκτονικό έργο, έπαιρνε κατά κάποιο τρόπο τη θέση του ομοιώματός τους σε μια ενδιάμεση κλίμακα...

... Αν η αρχιτεκτονική είναι, όπως έχει λεχθεί, μια "παγωμένη μουσική", το σωματικό σχήμα έχει το δικό του τρόπο να την ακούσει και να εκφράσει το δυναμισμό του χορεύοντας στο δικό της ρυθμό.





Σάββας Κονταράτος
"Η εμπειρία του αρχιτεκτονημένου χώρου και το σωματικό σχήμα"

Ζαν Ζενέ
"ο σκοινοβάτης"
μετ. Χριστόφορος Λιοντάκης